به استحضار می رساند جلسه دفاع از رساله خانم مهندس سکینه هادی زاده در مقطع دکترا رشته مهندسی نفت با عنوان "کاربرد پوشش های مختلف به منظور جلوگیری از تشکیل رسوب آسفالتین در ستون چاه" در روز سه شنبه 29 آبان 1403 از ساعت 10 الی 12 در سالن سعدی دانشکده مهندسی شیمی، نفت و گاز دانشگاه شیراز برگزار می گردد. استاد راهنمای این پایان نامه جناب آقای دکتر ملایری و اساتید مشاور جناب آقای دکتر ریاضی و جناب آقای دکتر قائدی می باشند. چکیده این پایان نامه به شرح زیر است:

رسوب آسفالتین یکی از چالش‌های اصلی در صنعت نفت است که منجر به کاهش بهره‌وری و مشکلات عملیاتی در سامانه‌های تولید می‌شود. به منظور رفع رسوب آسفالتین عموماً روش‌های مختلف شیمیایی، مکانیکی و حرارتی مورد استفاده قرار می گیرد. با این حال، این روش‌ها معمولاً با خطرات، محدودیت‌های عملیاتی و هزینه‌های قابل توجهی همراه هستند. با توجه به این چالش‌ها، تحقیقات اخیر به سمت تدابیر پیشگیرانه، به‌ویژه استفاده از پوشش‌ها/زیرلایه‌های سطحی برای جلوگیری از رسوب آسفالتین متمایل شده است. در این پژوهش، به منظور کاهش و جلوگیری از تشکیل رسوب آسفالتین در ستون چاه، استفاده از پوشش‌های سطحی از دیدگاه انرژی سطح و انرژی های برهمکنش چسبندگی و پیوستگی مورد بررسی قرار گرفته است.   در همین راستا ترکیبی از آزمایشات تجربی و مطالعات نظری جهت بررسی تأثیر انرژی‌های برهمکنش بر میزان رسوب آسفالتین و تعیین معیاری برای ارزیابی پوشش‌های سطحی مورد استفاده قرار گرفته است.

به همین منظور، مشخصات انرژی سطح سه نمونه آسفالتین و نفت خام چاههای 55-Z ، 42- K و 95-R و 10 نمونه پوشش مختلف شامل L-80، N-80، SS316 ، SS304، CS، Glass، Plexiglas، PFA،  PTFE و FEP براساس رویکرد اسید-باز ون اُس محاسبه شده و انرژی های برهمکنش چسبندگی و پیوستگی طبق نظریه توسعه‌یافته  XDLVO مورد ارزیابی قرار گرفته است.

در این تحقیق با محاسبه مؤلفه های  انرژی سطح  و انرژی برهمکنش چسبندگی بین آسفالتین/نفت خام/سطح نتایج نشان می دهد که سطوح مختلف نسبت به هر نفت خام تمایل رسوب‌دهی متفاوتی دارند. بنابراین، در حالی که یک سطح ممکن است برای نفت خام خاصی مقاوم در برابر آسفالتین باشد، ممکن است برای نفت خام دیگر تمایل به رسوب داشته باشد.  به عنوان مثال لوله های جداری L-80 و N-80 که در حال حاضر در چاه های نفت مورد استفاده قرار می گیرند، برای نفت خام Z-55 دافع آسفالتین و برای نفت خام K-42 و R-95 مستعد رسوب آسفالتین هستند. لذا چنانچه نقطه شروع رسوب آسفالتین در عمقی که لوله جداری جاذب آسفالتین قرار دارد واقع شود، این تلاقی می تواند منجر به ته نشست آسفالتین بر روی سطح گردد .داده‌های میدانی موجود نیز برای تأیید نتایج به‌دست‌آمده مورد استفاده قرار گرفته است.

با توجه به اینکه تمیزسازی جزئی رسوبات آسفالتین از سطح داخلی لوله‌ها، خطوط لوله و تأسیسات سطح الارضی، منجر به برهمکنش بین ذرات آسفالتین و لایه آسفالتین چسبیده به سطح می‌شود، این موضوع ممکن است به نوبه خود مشکل رسوب آسفالتین را تشدید کند. در این مطالعه تأثیر نیروهای برهمکنش پیوستگی در سیستم‌های آسفالتین/ نفت خام/ آسفالتین نیز بررسی شده که نتایج حاصل نشان می‌دهد براساس مشخصات نفت خام، رویکردهای متفاوتی از تاثیر این انرژی قابل انتظار خواهد بود.

همچنین به منظور ارزیابی تأثیر زبری سطح بر رسوب آسفالتین و تشکیل لایه‌های بعدی، انرژی برهمکنش بین ذرات آسفالتین‌ و لایه‌های آسفالتین چسبیده به سطح ارزیابی شده که رفتارهای متفاوتی برای نمونه‌های نفتی مختلف را نشان می‌دهد.

در ادامه، با بکارگیری مفهوم ضریب پخش شوندگی و در نظر گرفتن ضریب پخش شوندگی نفت خام بر روی پوشش های انتخابی و آسفالتین، ارتباط بین انرژی های برهمکنش و این ضریب مشخص گردیده و نشان می دهد اختلاف بین انرژی‌های برهمکنش چسبندگی و پیوستگی کل هر سیستم نفت/آسفالتین/سطح تابعی از ضریب پخش‌شوندگی است. لذا با در نظر گرفتن این ارتباط معیاری برای ارزیابی پوشش های انتخابی تعیین شده است.

بدین وسیله از کلیه علاقه مندان جهت شرکت در این جلسه دعوت بعمل می آید.