سنگ بنای اولیه پژوهشکده ازدیاد برداشت از مخازن نفت و گاز در دانشگاه شیراز در سال­ های ابتدایی دهه 80 شمسی با تاسیس مرکز تحقیقات ازدیاد برداشت نفت در دانشکده مهندسی دانشگاه شیراز گذاشته شده و روند توسعه این مرکز با تاسیس دانشکده مهندسی شیمی، نفت و گاز و راه‌اندازی بخش مهندسی نفت، با سرعت بیشتری ادامه یافت. در حال حاضر این پژوهشکده بر اساس موافقت اصولی ایجاد پژوهشکده شماره 96551/22/2 مورخ 11/05/1395 در دانشکده مهندسی شیمی، نفت و گاز و در قالب پنج مرکز تحقیقاتی«ازدیاد برداشت از مخازن نفت»، «ازدیاد برداشت از مخازن گاز میعانی»، «بهینه‌سازی تولید گاز»، «شبیه سازی و مدل سازی از مخازن نفتی» و « فیزیک سنگ دیجیتال» در حال فعالیت می باشد.هدف اولیه و بنیادی پژوهشکده دستیابی به توان علمی و فنی لازم برای توسعه دانش فنی مورد نیاز جهت توسعه فناوری های مورد نیاز صنعت نفت کشور در زمینه افزایش ضریب بازیافت و بهبود تولید نفت و گاز و فراهم آوردن بستر های لازم جهت انتقال فناوری­های روز دنیا در زمینه های مذکور در کنار ایجاد بستر های لازم جهت مدیریت دانش در پژوهشکده می باشد. 

قطب علمی پالایش گاز» دانشگاه شیراز به استناد راهکارهای اجرایی بخش آموزش عالی قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور در سال 1380 تشکیل و تا سال 1390 فعالیت داشت. فعالیت ارزنده و چشم گیر آین قطب در دوره اول منجر به انتخاب آن به عنوان قطب برتر کشوری در سال 1387 شد. این قطب علمی در دوره دوم طی سال͏ های 1390 تا 1398 مبتنی بر آیین͏ نامه͏ های مصوب تحت عنوان «قطب علمی گاز» فعالیت نمود. در راستای تحقق اهداف سیاست͏ های کلان در حوزه علم و فناوری و نقشه جامع علمی کشور، این قطب از سال 1398 به «قطب علمی توسعه فرآیندهای پالایش گاز» تغییر نام داد. هم اکنون آقای دکتر محمدرضا رحیم پور مدیریت این قطب را برعهده دارند.

رکز تحقیقات محیط زیست در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی از جمله مراکز پژوهشی فعال معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه شیراز است که در سال 1386 با مجوز رسمی وزارت علوم تحقیقات و فناوری به همت دکتر داریوش مولا در بخش مهندسی شیمی دانشگاه شیراز تاسیس گردید. با تشکیل دانشکده مهندسی، شیمی نفت و گاز این مرکز از دانشکده مهندسی به دانشکده مهندسی شیمی، نفت و گاز منتقل شد.

https://cpe.shirazu.ac.ir/institutes