اردک 1
اردک 1
به اردکی که در حال حرکت بر روی آب است دقت کنید. از بالا اینطور به نظر میرسد که اردک با کمترین تلاش ممکن در حال شنا کردن است و حرکت رو به جلوی او احساسی از آرامش و وقار را به اطرافیان منتقل میکند. ولی در زیر این ظاهر آرام و پنهان از دید همه، پاهای اردک درگیر انبوهی از حرکتهای بیوقفه است تا او را روی سطح آب نگه دارد. این تقابل بین آرامش ظاهری و دستوپا زدنهای پنهانی الهامبخش نامگذاری یک پدیده روانشناختی جذاب به نام «سندرم اردک شناور» شد.
سندرم اردک شناور، نوعی استعاره بصری است که به تقابل آرامش بیرونی و کشمکش درونی افراد اشاره دارد. این تضاد را میتوان تجربه نوعی فشار دوگانه دانست؛ زمانی که فرد از یک سو در تلاش است تا دستاوردهای بیشتری کسب کند و از سوی دیگر میکوشد این دستاوردها را آسان جلوه دهد. در واقع در این شرایط فرد برای مخفی کردن اضطرابها و استرسهای ویرانگری که تجربه میکند، در پشت ظاهری خونسرد و ماسکی از موفقیت و رضایت پنهان میشود. یعنی درست همان زمانی که این تصور را برای دیگران ایجاد میکند که زندگیاش بینقص است، در تلاشی جانفرساست که همان زندگی را سر پا نگه دارد.
این پدیده ذهنی که برای اولینبار از سوی دانشگاه استنفورد نامگذاری شد، در ابتدا فقط برای اشاره به استرس دانشجویان و سبک زندگی تنشزای آنها مورد استفاده قرار میگرفت. ولی بعدها در معنی گستردهتر و در توصیف جامعه مدرن به کار گرفته شد. جوامعی که در آن مردم فشار زیادی را تحمل میکنند تا تصویری از موفقیت بیدردسر ارائه دهند. واقعیت زندگی دانشجویان با آنچه از بیرون مشاهده میشود بسیار متفاوت است. آنها زندگی پرفشاری را تجربه میکنند که در آن از یک طرف با چالشهای نفسگیر درس و زندگی دانشگاهی و دوری از خانواده سروکله میزنند.